illas

As illas dos mortos

Este blog leva moitos meses parado, moitos de vós xa de seguro o dávades por morto. Igual tiñades razón, pero agora vou devolvelo á vida como un cutre Frankenstein de provincias.

Xeorama reanimation

Xeorama is rising from the grave.

Pese a esta resurrección, esta ave fénix da xeografia non vai voar lonxe, porque de mortos vai a cousa: véñovos falar de illas cemiterio, illas só habitadas por mortos. Acompañádeme nun apaixonante percorrido polos rincóns máis mortos de todos os continentes.


· Isola di San Michele (Venecia, Italia, Europa)

isola san michele 1

Esta pequena illa sirve de cemiterio á cidade dos canais desde hai máis de 2 séculos. Antigamente, os mortos de Venecia enterrábanse na propia cidade en tumbas desperdigadas, agás  nas grandes epidemias, nas cales se recurría á máis alonxada illa de Poveglia, na cal se estiman que se depositaron e queimaron máis dun millón de corpos humanos durante as distintas plagas que asolaron a Venecia medieval. Entre a incrible cantidade de morte e pestilencia que se verteu nela, e a posterior construcción dunha prisión para enfermos mentais, xa abandonado, non é de estrañar que circulen rumores de espíritos e encantamentos.

Pero volvamos a San Michele, que está moito máis cuidadiña e luce mellor, con esa elegante decadencia típica da cidade dos canais. Nesta illa Mauro Codussi deseñou a primeira edificación renacentista da cidade veneciana, a igrexa para os monxes benedictinos. Foi coa ocupación das tropas napoleónicas que se decidiu dedicar San Michele ao último descanso dos veciños.

san-michele

Ampliouse a illa, que medrou ata solaparse coa veciña Isola di Cristoforo, e organizouse unha división ortogonal dos espacios, unha cuadrícula con barrios para os xudeus, os protestantes, católicos, evanxélicos e ortodoxos, organizada en rúas para os mariñeiros, os sacerdotes, etc. Entre os seus ilustres habitantes atópanse Igor Stravinski ou o entrenador de fútbol Helenio Herrera.

560

Para saber máis sobre San Michele:
· Muerte en Venecia – Meridianos. (Español)
· La laguna della morte di Venezia – VeneziaLike. (Italiano)


· Hart Island (Nova York, USA, América)

hart-island-1

Hart Island, abaixo á dereita

Comparar San Michele con Hart Island sería como comparar un Rolls Royce cun autobús de liña de ALSA. Exclusividade e elegancia ante funcionalidade e servicio. Porque Hart Island é o último servicio público que empregan quenes non teñen nada na cidade de Nova York. Quenes non teñen nin vida.

En Hart Island véñense enterrando ao redor de 1500 corpos ao ano desde 1870. Jane Does que ninguén recoñece nin reclama; xente sen fogar nin familia; bebés que nacen mortos; e mesmos membros amputados nos hospitais públicos.

inmates burying babies

Presos de Rikers enterrando cadaleitos de bebés, 1991. Fotografía por Fred R. Conrad / The New York Times

Xestionado polo Departamento de Prisións, os restos humanos que chegan son enterrados polos presos da veciña prisión de Rikers, en grandes fosas comúns con capacidade de ata 150 corpos adultos, ou 1000 bebés. Os presos recollen os restos e colócanos en sinxelos féretros tamén feitos por presos, que logo apilan na fosa, en 3 alturas. Unha vez chea, tapan, e póñense a cavar novamente.

70 pés de longo, 20 de ancho, e 6 de fondo, para encher con este Tetris macabro dos desperdicios humanos da gran cidade.

Recoméndovos algúns xeniais artículos escritos sobre Hart Island:
· A Prison for the Dead – The Awl. (Inglés)
· Hart Island, New York’s secret graveyard – New Internationalist (Inglés)
· Islands of the Undesirables: Hart Island – Atlas Obscura (Inglés)
· Visiting the Island of the Dead – New York Times (Inglés)
· 1,000,000 Buried on Forbidden NY Island – Real Clear (Inglés)
· What We Found at Hart Island – Gizmodo (Inglés)


· Isla del Rey Francisco (Arquipélago das Chafarinas, España, África)

islarey001
Esta illa da costa mediterránea de Marrocos pertence a España, xunto co arquipélago das Chafarinas do que forma parte, desde o 1848, ano nos que os españoles as ocuparon para frear a expansión francesa no norte de África e manter control sobre o estreito de Xibraltar.

Neste arquipélago nunca antes houbera ocupación estable, pero desde entón mantívose presenza militar nelas, especialmente na illa Isabel II, a de mellores condicións na que chegou a haber 1000 habitantes e mesmo poboación civil.

juandelac.cementerio

A illa do Rey Francisco (que era o marido de Isabel II alá pola época na que os españois se estableceron aquí) empregouse como cementerio, e nela descansan os restos de 197 persoas.

Para saber máis sobre a illa Rey Francisco:
· Territorios de España en el Mediterráneo – Blog de Banderas (Español)


 

· Buromskiy Island (Antártida)

Ivan_Khmaras_Stone_Buromsky_Island_Cemetery_cropped

Si, hai illas-cemiterio en todos os continentes.

Esta illa atópase no arquipélago das illas Haswell, illas rocosas na costa do continente antártico, moi perto da estación permanente de investigación soviética (agora rusa) coñecida como Mirny Station.

11384583995_33cf65c679_b

Selo conmemorativo da expedición que deu lugar ao establecemento das bases permanentes soviéticas na Antártida, Mirny e Vostok.

En xaneiro do 1956, Ivan Khmara morreu nun accidente, e na súa honra colocouse unha placa nesta illa. Máis tarde, en agosto do 1960, uníronselle a él oito cidadáns soviéticos, suizos e da Alemaña Oriental, que logo dun incendio na Estación Mirny, atoparon descanso eterno en Buromskiy.

14074881

Para saber máis sobre a illa Buromskiy:
· Buromskiy Island – Wikipedia (Inglés)


· Isle of the Dead (Port Arthur, Australia, Oceania)

IsleOfTheDead

Como o seu nome indica, esta pequena illa na costa de Tasmania serveu xa desde que se instalou xente na veciñanza como lugar de enterramento dos mortos.

Port Arthur, na illa de Tasmania, Australia, é un pequeno e (case sempre) tranquilo pobo, hoxe en día convertido prácticamente todo el en museo ao aire libre, lembrando a súa orixe como colonia penal.

port-arthur-historic

A Port Arthur, entre 1833 e 1877, chegaron os presos máis perigosos, ou cando menos máis revoltosos, do Imperio Británico. Eran presos que, unha vez chegados a Australia, reincidían nos delitos polos cales xa os desterraran orixinalmente. Xa que logo, en Port Arthur aplicábanse as medidas de seguridade máis estrictas das prisións británicas, baseándose nas teorías de Jeremy Bentham e o seu Panopticon.

Aos que morrían neste penal enterrábaselles nunha illa veciña, que deu en chamarse xa que logo Isle of the Dead. Nela consérvanse 18o tumbas marcadas, as do persoal penitenciario, para un total de 1646 enterramentos rexistrados.

Gravestones_Isle_of_Dead_Tasmania_Port_Arthur

Hoxe en día, o pobo é explotado como unha das atraccións turísticas históricas máis importantes e visitadas de Australia, rexistrado xunto con outras antgas colonias penais como Patrimonio da Humanidade pola Unesco no 2010.

Para saber máis sobre a Isle of the Dead:
· Isle of the Dead – The Companion to Tasmanian History (Inglés)
· Isle of the Dead Cemetery Tour – Port Arthur Historic Sites (Inglés)


 

· Sunken Cemetery (Isla Camiguin, Filipinas, Asia)

Q

Vale, agora vou facer trampa. Esto non é un cemiterio nunha illa. Esto é unha illa emerxida sobre un antigo cemiterio afundido. Explícome.

A illa de Camiguin é unha pequena illa volcánica no arquipélago das Filipinas na cal viven unhas 85000 persoas. Nunha das poboacións da illa, Catarman, había unha pequena capela cristiá dos españois, e ao redor dela un cemiterio. En 1871, entrou en erupción o Monte Vulcan (encántanme os nomes filipinos), e esa erupción durou ata 1875, tempo no cal o monte medrou… 2000 pés!

Nesa erupción, ademáis de dar o estirón o Monte Vulcan, afundiuse gran parte do pobo de Catarman, incluindo o seu cemiterio.

Q (1)

Os restos das tumbas inda se vían en marea baixa, ata o 1948, no que unha nova erupción soterrou definitivamente o cemiterio baixo a lava solidificada, deixando unha pequena illa de roca volcánica no lugar.

cemetery-of-camiguin-32

Nesa illa construiuse unha gran cruz en 1982, en homenaxe ás persoas enterradas no pequeno cemiterio baixo a lava e o mar.

cemetery-of-camiguin-26

Para saber máis sobre o Sunken Cemetery:
· The Sunken Cemetery of Camiguin – Collective Intelligence (Inglés)
· The Sunken Cemetery of Camiguin – Amusing Planet (Inglés)
· Sunken Cemtery of Camiguin Island – Philippines Travel Wiki (Inglés)

 


Banda sonora do post: Some Enchanted Evening – Blue Öyster Cult

Advertisement

A illa-barco abandonada á súa sorte

O viral de internet da semana foi o barco á deriva infestado de ratas caníbales que se dirixía a Reino Unido; pero de popularizarse a historia de Hashima, o balbordo sería se cabe maior.

Hashima (端島), coñecida tamén como Gunkanjima (軍艦島), literalmente “a illa – barco de guerra”, mide 480 m. de lonxitude, e está construída case enteiramente de formigón. Leva dende o ano 1974 abandonada a apenas 15 km. de Nagasaki. Entón, por qué ninguén se preocupa como fixeron os tabloides ingleses co Lyubov Orlova? Pois porque, a pesar do seu aspecto, Hashima é unha illa, e nada a vai mover do sitio.

Panorámica aérea de Hashima

Como chegou Hashima a ter un aspecto tan artificial? Pola minería.  No ano 1887 chegaron os primeiros habitantes á illa, tras descubrirse nela unha importante veta de carbón. Eran pioneros enfrontándose a vivir nunha roca sen ningún tipo de vexetación nin fonte de auga, dependentes por completo do exterior.

No 1890, Mitsubishi mercou a illa e as cousas empezaron a descontrolarse. Construíron un dique rompeolas ao redor de todo o perímetro da illa, e os primeiros grandes edificios de formigón de todo Xapón. Ao redor de 1930 a illa tiña este aspecto:

Hashima en 1930

Durante a Segunda Guerra Mundial foi un obxectivo prioritario para o goberno nipón manter a mina funcionando para abastecer as necesidades de carbón, polo que se chegou a empregar man de obra esclava na mina. Trala guerra mundial, co obxectivo de alimentar a recuperación económica do país, e sobre todo durante a Guerra de Corea, a mina tivo o seu maior crecemento.

Así, en 1959 chégase ao pico de poboación na illa: 5.259 persoas. Tendo en conta que das pouco máis de 6 Ha. de superficie da illa a mina xa ocupaba 2,5 para a súa actividade, temos que na zona habitada chegou a darse unha densidade de poboación de 139.000 Hab/Km2, unha das maiores xamáis rexistradas no planeta.

Habitantes de Hashima nos 60.

Habitantes de Hashima volvendo do mercado, anos 60.

Nos 60, comezouse a traer terra e a plantar as primeiras plantas da illa, creando hortos nas azoteas dos edificios. Ese feito, unido á canalización de auga potable traída desde “terra firme” efectuada na segunda metade da anterior década empezou a facer á illa menos dependente dos barcos que a abastecían. Trouxéronse cociñas, frigoríficos e neveras, e a calidade de vida dos habitantes aumentou. Mitsubishi proporcionaba unha taxa de emprego do 100%, vivenda, auga e electricidade gratuitas a toda a poboación. Foron os anos dourados de Hashima.

Mapa de Hashima nos 60

Mapa de Hashima no seu apoxeo, anos 60.

Pero toda a actividade da illa dependía do carbón, e a finais dos 60 e principios dos 70 empezou a deixar de ser rendíbel a súa explotación, entre outros factores pola popularización no uso do petróleo como combustible en todos os ámbitos industriais. Non houbo ningún interese en reconvertir a industria local por parte da Mitsubishi (recordemos, empresa propietaria da illa). O 15 de xaneiro de 1974, tras anos de reducción de persoal e traslados a outras instalacións da empresa, anunciouse o peche definitivo da mina. En tan só 4 meses, a illa quedou deserta.

Os traballadores da mina foron na súa maioría reubicados noutras instalacións da Mitsubishi, e os mestres de escola, médicos, donos de tendas e pubs, etc. perdían de repente a todos os seus nenos, pacientes e clientes, polo que tamén se viron obligados a marchar. O 20 de abril de 1974 saía o ferry cos últimos habitantes da illa nel.

Os nenos do colexio formando as palabras "Sayonara Hashima" en 1974.

Os nenos do colexio formando as palabras “Sayonara Hashima” en 1974.

Abandonada totalmente á súa sorte, os edificios da illa fóronse deteriorando pola falta de mantemento. A dificultade no acceso preservou os mobles e electrodomésticos que quedaran atrás (tamén eran propiedade da Mitsubishi), polo que co paso do tempo empezou a xerar interese turístico por parte de curiosos que vian a illa como unha burbulla da sociedade nipona dos 60. No 2002, a Mitsubishi transferiu voluntariamente Hashima ao concello de Takashima, que logo foi absorbido no 2005 polo e Nagasaki. No 2009, unha pequena parte da illa foi reaberta ao turismo.

Turista en Hashima. Fonte: gakuran.com

Turista en Hashima. Fonte: gakuran.com

A illa apareceu en documentais como Life After People, serviu como inspiración para a guarida do inimigo de James Bond en Skyfall, e como escenario de multitude de reportaxes fotográficos sobre ruinas e edificios e pobos abandonados. En 2013, Google mandou a un empregado á illa cunha mochila-camara para habilitar unha visita virtual á illa en Street View. O resultado podedes velo en Google Maps.

Ferry saíndo de Hashima

Ferry saíndo de Hashima

Podedes reflexionar sobre o desenvolvemento sostíbel con este pequeno lugar do mundo como exemplo. E agora que sabedes onde está, non dubidedes en visitar Hashima sempre que queirades: ninguén vos espera. Como reza unha pintada alí: “a vida nunca volverá a esta illa”.

Máis información e fotos:
· Hashima: The Ghost Island. Cabinet Magazine.
· Gunkanjima, la isla abandonada de Hashima. Compendium Magazine.
· Battleship Island – Japan’s rotting metropolis. Vice.
· Hashima Island. Wikipedia.
· Gunkanjima:Ruins of a Forbidden Land. Gakuranman.
· Gunkanjima Island. Atlas Obscura.
· The ghost island of Hashima, Nagasaki Prefecture, Japan. Artificial Owl.
· Hashima, the ghost island of Japan. Deserted Places.
· Hashima Island. Enter the forgotten world. Bryan James.

Banda sonora do post: Deserted Island, de Naoki Iwane